Ponad dwadzieścia lat minęło. Genealogie, użycia i przyszłość kategorii queer w Polsce

Od pierwszych publikacji akademickich, które zaczęły posługiwać się kategorią queer w Polsce, minęło już ponad dwadzieścia lat. W tym czasie oczywiście wiele się zmieniło – od kwestii lingwistycznych po społeczne i polityczne.

Być może zatem warto się zastanowić: w jakim miejscu jesteśmy? Jak wyglądała asymilacja i akulturacja pojęcia „queer” w polskim kontekście? Czy udało się je zintegrować z lokalnymi pojęciami? W obrębie jakiej ramy politycznej pracujemy? Czy queer/odmieńczość po polsku ma swoją historię?  Na ile kategoria „queer” jest użyteczna w obrębie współczesnego „zwrotu historycznego”? Jeśli pojęcie „queer” jest parasolem, to co się w nim mieści, co dominuje, a co się nie mieści? W jakim stopniu ekspansja pojęcia „queer” wzmocniła, a w jakim skomplikowała emancypację grup podlegających krzyżowym wykluczeniom, takich jak lesbijki, kobiety bi- i panseksualne, transpłciowe i osoby kobiece, w tym niebinarne? Czy queer ma swoje granice? Czy może pojęcie to jest tak rozmyte, że przestaje cokolwiek znaczyć?

I najważniejsze – czy pojęcie „queer” jest użyteczne i funkcjonalne we współczesnej humanistyce i w myśleniu o społeczeństwie? Jak wyglądają współczesne queerowe interpretacje literatury, teatru, filmu, sztuk wizualnych? Bo to przecież konkretne interpretacje mogą pokazać, czy dane pojęcie jest ciągle funkcjonalne. Czekamy zatem na interpretacje, dzięki którym będziemy mogli się zorientować, jak będzie wyglądać przyszłość (pojęcia i nie tylko). Czekamy na podsumowania i rewizje, a także spojrzenia wstecz i próby projektowania przyszłości.

Ze względu na rocznicowy charakter spotkania – mija 20 lat od pierwszego Marszu Równości w Poznaniu – jesteśmy szczególnie otwarci na referaty dotyczące historii emancypacji w Poznaniu i regionie (niewyłącznie) wielkopolskim.

Konferencja ma bowiem za zadanie połączyć trzy wątki. Po pierwsze będzie częścią festiwalu teatralnego w Teatrze Polskim w Poznaniu „Bliscy nieznajomi”, tym razem w queerowej odsłonie; po drugie jest kontynuacją seminarium katowickiego „Polska literatura queer – historia, przemiany, osoby”, listopad 2023), której intelektualnym punktem wyjścia był tom Dezorientacje. Antologia polskiej literatury queer; po trzecie wreszcie ma symbolicznie upamiętnić pierwszy Marsz Równości w Poznaniu (listopad 2004), który – choć nie zdołał nawet na dobre wyruszyć – coś nieodwołalnie zmienił. Tym samym chcielibyśmy włączyć się w budowanie queerowej historii regionu.